Zlatna era Atalante pod Gian Pierom Gasperinijem službeno je došla kraju. Nakon devet transformativnih godina u Bergamu, 67-godišnji stručnjak, koji je klubu donio prvu evropsku titulu osvajanjem Evropske lige 2024. godine, povukao se s funkcije glavnog trenera.

Ova vijest se očekivala još od februara, kada je Gasperini objavio da neće produžiti ugovor koji ističe na kraju sezone 2024/25. Ipak, potvrda je teško pala, posebno navijačima Atalante koji su posljednjih dana uoči objave javno iskazivali podršku, uključujući i transparent u gradu na kojem je jednostavno pisalo: "Gasperini mora ostati."

Njihova reakcija je bila razumljiva. Pod njegovim vodstvom, Atalanta nije samo postala redovni učesnik evropskih takmičenja. S pet plasmana u Ligu prvaka i historijskom titulom u Evropskoj ligi već je izrasla u jedan od najcjenjenijih klubova Evrope, kako na terenu tako i van njega.

Dok se italijanski trener povlači, osvrćemo se na njegovu eru u Atalanti i ključne statistike koje su obilježile to vrijeme.

Ponovno rođenje kluba

Kada je Gasperini preuzeo Atalantu u junu 2016, klub je završio sezonu na 13. mjestu Serije A i prethodnih osam sezona nije bio među prvih deset. Najpoznatiji su bili po svojoj omladinskoj školi, ali nisu imali ambicije da se takmiče s velikanima italijanskog fudbala.

Uslijedila je jedna od najfascinantnijih transformacija u modernom evropskom fudbalu. Uz podršku porodice Percassi, vlasnika kluba, i dugoročnu viziju baziranu na pametnom skautingu, ulaganju u infrastrukturu, te naravno Gasperinijevoj taktici – u Bergamu je rođena nova era.

Nakon teškog početka sezone 2016/17, kada su izgubili četiri od prvih pet utakmica, desio se preokret. Slijedila je serija od osam pobjeda u devet utakmica i od tada više nisu gledali unazad.

Od sezone 2016/17 do 2024/25, Atalanta se u osam od devet sezona plasirala u evropska takmičenja, pet puta u Ligu prvaka, i nikada nije završila ispod osmog mjesta.

U sezoni 2019/20 bili su najefikasniji – postigli su 98 golova u ligi, što je klupski rekord, i osvojili 78 bodova, što su ponovili i naredne sezone.

Pod Gasperinijem su utakmice Atalante bile među najuzbudljivijima: prosjek od 3,1 gola po utakmici bio je najveći u ligi među timovima koji su tu igrali dvije ili više sezona. Taj atraktivan stil fudbala donio je Gasperiniju međunarodno priznanje.

Evropski proboj

Prije Gasperinijevog dolaska, Atalanta je imala samo četiri nastupa u evropskim takmičenjima – dva u Kupu pobjednika kupova i dva u UEFA Kupu. Nakon toga, plasman u Evropu postao je standard, a ne izuzetak.

Od četvrtfinala Lige prvaka u debitantskoj sezoni (2019/20), do osvajanja Evropske lige 2023/24 – Atalanta je konstantno nadmašivala očekivanja. Kruna svega bila je pobjeda od 3:0 nad Bayer Leverkusenom u finalu u Dublinu – timom koji nije bio poražen u prethodnih 51 utakmicu.

Te večeri, Gasperini je postao najstariji trener koji je osvojio evropski trofej u debitantskom finalu (66 godina i 117 dana), a Atalanta je postala prvi italijanski klub koji je osvojio UEFA Kup / Evropsku ligu od Parme 1993. godine.

Ademola Lookman, strijelac sva tri gola, postao je tek drugi igrač u historiji koji je postigao hat-trick u evropskom finalu za neki italijanski klub, nakon Pierina Pratija 1969. za Milan, i drugi ikada u finalima UEFA Kupa / Evropske lige.

Statistički i ljudski rekordi

Gasperini odlazi kao najuspješniji trener u historiji Atalante. Njegovih 439 utakmica i 228 pobjeda su klupski rekordi u svim takmičenjima od 1929. godine. U Seriji A, samo Giovanni Trapattoni ima više utakmica s jednim klubom (402 sa Juventusom) od Gasperinijevih 342 sa Atalantom.

Njegov trag se ne mjeri samo trofejima, već i razvojem igrača. Marten de Roon, koji je postao kapiten, odigrao je 270 ligaških utakmica pod Gasperinijem – više nego bilo koji drugi igrač pod jednim trenerom u eri tri boda za pobjedu (od 1994/95). Slijede ga Mario Pašalić (230) i Rafael Tolói (229).

Možda nijedan trenutak ne dočarava duh Gasperinijeve Atalante bolje od četiri gola Josipa Iličića protiv Valencije u osmini finala Lige prvaka 2020. godine. Niko drugi nije postigao četiri gola u jednoj nokaut utakmici Lige prvaka za italijanski klub. Iličić se tako pridružio imenima poput Messija, Lewandowskog, Haalanda i Marija Gomeza.

U Gasperinijevoj eri, samo Duván Zapata (82) i Luis Muriel (68) su postigli više golova u svim takmičenjima od Iličićevih 60, a uz dodatnih 40 asistencija, samo su Zapata (120) i Papu Gómez (104) imali više direktnih učestvovanja u golovima od Slovenca (100).

Kraj jedne ere, početak nove?

Nakon devet godina, 439 utakmica i stila igre koji je osvojio Evropu, Gasperini i Atalanta se razilaze. Možda se ne udaljava mnogo – uveliko se povezuje s trenerskom klupom Rome.

Ali jedna stvar je sigurna: Gian Piero Gasperini nije samo trenirao Atalantu. On je iz temelja promijenio ono što je ovaj klub vjerovao da može biti.